Victim blaming is een term voor beschuldigende reacties na een ervaring van iemand met seksueel geweld of grensoverschreidend gedrag. Dit overkomt minstens 75% van de mensen met een dergelijke ervaring. Is dat niet bizar?! Wat victim blaming precies is, hoe je het herkent en belangrijker: hoe je het voorkomt, lees je hier.
Victim blaming: hoe herken en voorkom je het >
Victim blaming betekent letterlijk: het slachtoffer de schuld geven. Vaak zonder dat mensen het doorhebben, zeggen ze dingen met een beschuldigende ondertoon. Denk maar even aan het interview van Tim Hofman met John de Mol, waarin in zijn opmerkingen ook meewerkt aan victim blaming. “Het is een breder probleem dat vrouwen niet snel melding maken van dit soort zaken. Vrouwen hebben kennelijk een soort schaamte.” Herken je het stukje blaming hierin?
Wie doen aan victim blaming?
In veel gevallen gebeurt victim blaming zonder nadenken en zonder slechte bedoelingen. Iemand probeert de situatie daarmee te nuanceren en minder ernstig te maken of om voor zichzelf een verklaring te zoeken hoe zoiets heftigs gebeurd kan zijn.
Een indirect beschuldigende opmerking is dan al gauw gemaakt. Victim blaming komt veel voor: bij instanties en hulpverleners, maar ook bij familie en vrienden van een slachtoffer. Nu met sociale media komt het daarnaast van mensen die het slachtoffer niet per se kennen. Bovendien kan de pleger van het (seksuele) geweld het ook gebruiken om zijn of haar gedrag goed te praten.
Gevolgen van victim blaming
Wanneer mensen in de omgeving van een slachtoffer kritische vragen stellen of de gebeurtenis kleiner maken, kan iemand zich dubbel slachtoffer gaan voelen. Dit is schadelijk en staat het herstelproces in de weg. Ook kan victim blaming bestaande gevoelens van schuld en schaamte versterken. Veel slachtoffers worden al achtervolgd door hun eigen twijfels en vragen over wat ze anders hadden kunnen doen.
Met reacties als ‘Doe niet zo moeilijk’ of ‘Waarom deed je dan niks?’ bagatelliseer je iemands ervaring en dat is echt iets waar we vanaf moeten. “Met victim blaming houden we een cultuur in stand waarin seksueel geweld niet serieus wordt genomen,” aldus Willy van Berlo, programmamanager seksueel geweld bij kenniscentrum Rutgers. Aan Linda vertelt hij, drie verschillende theorieën waarom victim blaming nog altijd in grote en groeiende maten gebeurt.
Victim Blaming herkennen en voorkomen bij jezelf
Deelt iemand ervaringen met seksueel geweld met je en weet je niet wat je moet zeggen? Luisteren is al een goed begin. Projecteer niet meteen alles op jezelf, of het jou zou kunnen overkomen of wat jij gedaan zou hebben, maar vraag of je iets voor degene kan doen. Bied aan om hulp te zoeken. Bovenal: neem iemand serieus.
In onderstaande video worden verschillende voorbeelden gegeven van victim blaming. Probeer eens voor jezelf na te gaan of jij dit wel eens gehoord of gezegd hebt. Onbewust misschien, maar zelfreflectie is een belangrijke stap in het herkennen van.
Educate yourself
Om het te kunnen herkennen en voorkomen bij jezelf en anderen, moet je jezelf erin verdiepen. Dit kun je doen door erover te lezen in de krant, boeken of op internet of door bijvoorbeeld documentaires te kijken. Op die manier leer je meer over slachtoffers en hoe zij het ervaren hebben.
Naast de #BOOS-aflevering die uitgezonden is omtrent The Voice of Holland, is er een maand geleden een documentaire verschenen over victim blaming. Het ministerie van Justitie en Veiligheid hebben een documentaire gepubliceerd van documentairemaker Sunny Bergman. Zij ging in gesprek met slachtoffers om uit te zoeken hoe victim blaming precies werkt.
