Cybercriminaliteit, steeds meer Nederlanders worden er de dupe van. Criminelen worden slimmer en technieken worden steeds geavanceerder waardoor het knap lastig kan zijn om het te herkennen. Voorkomen is beter dan genezen, want cybercriminaliteit is niet iets wat je op de ‘harde manier’ wilt leren. Wij geven je daarom tips hoe je cybercriminaliteit herkent én wat je kan doen als het jou overkomt!
Een bankmedewerker die telefonisch om je bankrekeningnummer vraagt? Red flag! Zo herken je cybercriminaliteit + tips wat je kan doen als het jou overkomt >
Wat is cybercriminaliteit eigenlijk?
Als je bedenkt hoeveel bankzaken wij tegenwoordig online doen, is het niet zo gek dat veel van deze criminelen achter hun beeldscherm te werk gaan. Want waar geld te halen valt, zijn criminelen te vinden. Deze online criminele activiteiten worden met een mooie term cybercriminaliteit genoemd of ook wel computercriminaliteit en cybercrime.
Goed om te weten! Straatintimidatie: dit kunnen we doen >
Ze gaan steeds slimmer ter werk: een brief, sms, telefoontje of mailtje van iemand die claimt bij de bank te werken en bepaalde informatie nodig heeft. Soms met schrikbarende berichtjes waarbij er een groot bedrag van je rekening zou worden afgeschreven, klopt dit niet zou je ‘even’ op een link moeten klinken om dit te voorkomen (spoiler: foute boel!). Maar de criminelen kunnen zichzelf ook vermommen als een vertrouwd persoon die hulp nodig heeft. En voor je het weet is je persoonlijke informatie gestolen, je bank leeggeroofd of ben je slachtoffer van identiteitsfraude.
Zo herken je fraude >
Vaak moeten acties met spoed worden uitgevoerd
Een vriend of vriendin die uit het niets een groot bedrag nodig heeft en of je dat meteen even wilt overmaken, de bank die met een sms een bevestiging (via link) vraagt of een mail dat je iets gewonnen hebt en dat je de prijs ‘maar een uur’ kan claimen. Allemaal rode vlaggen die wijzen op cybercriminaliteit.
Het mailadres is vals
Dit is een sneaky one, want vaak verschilt het maar één letter van het officiële e-mailadres waardoor je er zo overheen kijkt. Als je een gekke mail krijgt, check dan goed het mailadres!
Mails of brieven met spellingsfouten
Een valse mail of brief kan je herkennen aan de gebrekkige grammatica of vele spellingsfouten. Dit hoeft natuurlijk niet altijd slecht nieuws te betekenen, maar vaak wel. Zeker als de afzender van een ‘professionele organisatie’ is, dan zijn spellingsfouten uit den boze. Vaak wijken niet alleen teksten af van de standaard, maar ook de opmaak van de e-mails of de bijlagen.
Het gaat om persoonsinformatie
Cybercriminelen zijn geïnteresseerd in jouw persoonsinformatie. Denk aan verificatiecodes, pincodes of bankrekeningnummers. Geef deze niet, maar echt nooit, aan iemand door. Bankmedewerkers vragen zulke gegevens niet zomaar én al helemaal niet telefonisch.
Keep educating yourself! 9 x boeken over gelijkheid en (anti)racisme >
Bankgegevens wijken af
Een acceptgiro die op de deurmat valt met onverklaarbare cijfers en een bankrekening die je nog nooit eerder hebt gezien. Als je het bankrekeningnummer niet herkent, maak dan niet zomaar geld over. Het handigste is om het eerst even te checken!
En, dit is wat je kan doen >
Wees bewust van de gevaren
Op het moment dat jij je bewust bent van de gevaren en de manieren waarop cybercriminelen ter werk gaan, zal je sneller cybercriminaliteit herkennen én er minder snel in trappen!
Vroeg geleerd is vroeg gedaan. Het is daarom belangrijk dat óók kinderen leren omgaan met cybercriminaliteit zodat zij veilig rond kunnen surfen op het internet. Met de website Hoezo Media Wijs kunnen kinderen vanaf 10 jaar zelfstandig leren over veilig internetten. Maar ook voor volwassenen zijn er diverse platforms met informatie, kijk bijvoorbeeld eens op Is Dat Echt Zo.
Geef nooit persoonsgegevens door
Laten we één ding voorop stellen. Medewerkers van een organisatie zullen nooit telefonisch of per mail om persoonlijke gegevens vragen. Denk aan bankrekeningnummers, pincodes of pasnummers. Geef deze dus dan ook nooit door!
Hang op & bel terug
Het beste wat je kan doen wanneer je iemand aan de lijn hebt die je niet vertrouwd, is ophangen. Zoek vervolgens het telefoonnummer op de officiële website van de instantie die gebeld zou hebben én bel dan terug. Vaak blijkt dat de organisatie helemaal niet heeft gebeld en je goed gehandeld hebt. In het ergste geval, was het wel de organisatie, maar dan weet je het in ieder geval zeker. (Dubbel)checken kan dus nooit kwaad!
Nog een tip: vraagt iemand die je kent geld via een SMS of Whatsapp bericht, bel dan ook altijd voor de zekerheid. Zo kan je de stem aan de andere kant verifiëren. Nemen ze niet op met een slap excuus dat de batterij bijna leeg is of dat ze in een meeting zitten? Dan is het vaak foute boel en maak dan niets over! Cybercriminelen zijn slim en achterhalen gemakkelijk persoonsinformatie van mensen uit je omgeving!
Ook interessant! Gender als thema in het onderwijs: (on)nodig? >
Eerst checken dan klikken!
Of je nu een SMS, e-mail of Whatsapp bericht met een link krijgt: eerst altijd checken. Klopt het e-mailadres op élk letter en heb je de persoon van het berichtje persoonlijk gesproken? Zo lang je dat niet hebt gedaan, nergens op klikken! Meer tips om een valse mail te leren herkennen, vind je hier >
Hoe dan ook: contacteer de bank
Cybercriminaliteit niet weten te herkennen én toch dat Tikkie betaald? Contacteer dan direct de bank. Als je er snel bij bent kan de geldtransactie tegengehouden worden. Maar ook als je er vrij laat achter komt, is het slim om de bank te contacteren. Vaak kunnen ze de transactie niet meer stoppen, maar zijn er misschien mogelijkheden voor een schadevergoeding.
Meldt het bij de fraudehelpdesk & de politie
Bij Fraudehelpdesk kan je een melding doen als je opgelicht bent. Zij adviseren de slachtoffers en verwijzen hen door naar de juiste instantie. Door fraude te registeren houden zij zicht op de laatste ontwikkelingen en kan het team anderen waarschuwen. Help je medemens een handje door het te melden, want once again: voorkomen is beter dan genezen. Ook kan je aangifte doen bij de politie. Zij zullen dan proberen de cybercriminelen te achterhalen.
Handig om te hebben: een schermafbeelding van het chatgesprek vóórdat oplichters de berichten met rekeningnummers of betaallinkjes verwijderen. Handig om te doen: speel het spelletje veilig (!) mee en contacteer de politie tegelijkertijd. Dat verhoogd enigszins de kans om cybercriminelen tegen te houden.
Voorkom dat oplichters jouw Whatsapp account kunnen gebruiken
Zodat je cybercriminaliteit niet zo goed kan herkennen, vermommen criminelen zich als personen uit je omgeving. Voorkom dat oplichters jouw foto’s kunnen gebruiken door middel van je profielfoto alleen zichtbaar voor contacten te maken. Om jouw Whatsapp account extra te beschermen, kan je gebruik maken van de tweestapsverificatie. Op deze manier moeten hackers een pincode invullen voor toegang op jouw account.
Extra tip: heb je een nieuwe 06-nummer? Laat dit dan niet via Whatsapp aan je contacten weten. Dit is hoe oplichters handelen en kan voor een groot portie verwarring zorgen!
